Mój pierwszy seans „Samych swoich” to był istny rollercoaster! Wyobraźcie sobie – siedzę w starym kinie studyjnym, z popcornem w jednej ręce i colą w drugiej, otoczony bandą kumpli z filmówki. Mieliśmy obejrzeć jakiś artystyczny, czarno-biały film z lat 60., a tu nagle na ekranie pojawia się… komedia o dwóch skłóconych rodzinach! Początkowo byłem w szoku – co to ma być?! Ale już po pierwszych scenach poczułem, że to będzie coś wyjątkowego. Te dialogi, ta chemia między aktorami – wiedziałem, że trafiliśmy na perełkę polskiego kina.
Analiza fabuły
Matko jedyna, co to była za jazda! Historia Karguli i Pawlaków to istna komediowa bomba, która rozbroiła mnie kompletnie. Scena, w której Pawlak i Kargul kłócą się o miedzę, wywołała u mnie salwę śmiechu tak głośnego, że ludzie z sąsiednich rzędów zaczęli się na mnie gapić. Ale hej, co miałem zrobić? To było zbyt dobre!
A ta słynna kwestia „Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie”? Genialna! Przypomniała mi sytuację z mojego dzieciństwa, kiedy kłóciłem się z siostrą o to, kto ma rację w sprawie zjedzonych ciastek. Oboje byliśmy przekonani o swojej niewinności, zupełnie jak Kargul i Pawlak!
Jednak najbardziej uderzyła mnie scena pojednania rodzin. Cholera, prawie się wzruszyłem! To pokazuje, że nawet największe spory można rozwiązać, jeśli tylko obie strony tego chcą. Zastanawiałem się, czy to nie jest zbyt idealistyczne podejście, ale z drugiej strony – czy nie tego właśnie potrzebujemy w dzisiejszych czasach?
Postacie i aktorstwo
Kurczę, gdybym miał się z kimś utożsamić, to chyba byłby to Witia Pawlak. Ten gość to chodząca definicja „caught in the middle”! Próbuje pogodzić tradycję z nowoczesnością, balansując między oczekiwaniami rodziny a własnymi pragnieniami. Czuję go, serio – sam nieraz musiałem lawirować między ambicjami filmowymi a oczekiwaniami rodziców, którzy widzieli mnie raczej w „poważnym” zawodzie.
A Wacław Kowalski jako Pawlak? Mistrzostwo świata! Po tym filmie nie mogłem patrzeć na niego inaczej niż jak na Kazimierza Pawlaka. Pamiętam, jak kilka lat później zobaczyłem go w jakimś dramacie i przez połowę filmu czekałem, aż rzuci jakimś zabawnym tekstem w stylu Pawlaka. No ale niestety, nic z tego – to pokazuje, jak bardzo ta rola się do niego przykleiła.
Chemia między Hanką Bielicką a Władysławem Hańczą? Petarda! Sceny ich kłótni to czyste złoto komediowe. Widać, że ci aktorzy czuli się ze sobą świetnie na planie. Ich przekomarzania przypominały mi trochę relację moich dziadków – niby się kłócili, ale tak naprawdę nie mogli bez siebie żyć.
Aspekty techniczne i artystyczne
Muzyka w „Samych swoich” to osobny bohater tego filmu! Ta wesoła, ludowa nuta idealnie oddaje klimat wsi i charaktery bohaterów. Kiedy leciała ta słynna melodia z czołówki, od razu czułem się, jakbym był na jakiejś wiejskiej zabawie. Aż nogi same zaczęły mi podrygiwać w rytm muzyki!
A zauważyliście te detale w strojach bohaterów? Kurde, te kapelusze Kargula i Pawlaka to istne dzieła sztuki! Zawsze gdy je widzę, przypomina mi się kapelusz mojego dziadka, który trzymał go na honorowym miejscu w szafie i zakładał tylko na największe okazje.
Jeśli chodzi o styl wizualny, „Sami swoi” przypominają mi trochę włoskie komedie z tego okresu, szczególnie filmy z Vittorio De Sicą. Ta sama lekkość w pokazywaniu codziennego życia, te same ciepłe kolory i swojski klimat. Może to dlatego, że obydwie kinematografie w tym czasie stawiały na neorealizm?
Kontekst i odniesienia
Oglądając „Samych swoich” dzisiaj, nie mogę nie myśleć o obecnych podziałach w naszym społeczeństwie. Kargule i Pawlaki, mimo że się kłócą, ostatecznie potrafią się dogadać. Czy my, jako naród, nie powinniśmy wziąć z nich przykładu? Zamiast dzielić się na „swoich” i „obcych”, może warto poszukać tego, co nas łączy?
Ten film zmienił moje spojrzenie na powojenną historię Polski. Wcześniej myślałem o przesiedleniach głównie w kategoriach suchych faktów historycznych. „Sami swoi” pokazali mi ludzki wymiar tych wydarzeń – to, jak ludzie radzili sobie z wyrwaniem z rodzinnych stron i budowaniem życia od nowa.
Po seansie gadaliśmy z kumplami do późna w nocy. Wywiązała się zażarta dyskusja o tym, czy takie sąsiedzkie spory jak te między Kargulami a Pawlakami to już przeszłość, czy wciąż są częścią naszej mentalności. Zdania były podzielone, ale jedno jest pewne – ten film potrafi prowokować do myślenia nawet po tylu latach!
Krytyka i subiektywna ocena
Dobra, przyznaję – był moment, który mnie lekko rozczarował. Chodzi mi o scenę, gdy Pawlakowa próbuje „zaczarować” krowę Kargula. Trochę to dla mnie zbyt przerysowane i odrealnione. Rozumiem, że to komedia, ale ten element jakoś nie pasował mi do ogólnego realizmu filmu.
A teraz moja „niepopularna opinia” – uważam, że postać Witii jest niedostatecznie rozwinięta. Wszyscy chwalą główny konflikt między Kargulem a Pawlakiem, ale dla mnie to właśnie Witia mógłby być najciekawszym bohaterem. Jego rozterki między tradycją a nowoczesnością to świetny materiał na głębszą analizę, ale film trochę to spłyca.
Gdybym miał zaproponować alternatywne zakończenie, to może pokazałbym, jak Kargulowie i Pawlakowie wspólnie organizują jakieś lokalne wydarzenie? To mogłoby jeszcze bardziej podkreślić ich pojednanie i pokazać, jak dawni wrogowie potrafią razem zrobić coś dobrego dla społeczności.
Podsumowanie
Czy poleciłbym „Samych swoich”? Jasne, że tak! Szczególnie mojemu kumplowi Markowi, który zawsze narzeka na polskie komedie. Założę się, że nawet on nie oparłby się urokowi Kargula i Pawlaka!
Ten film sprawił, że zacząłem szukać innych polskich komedii z tego okresu. Kto wie, może odkryję kolejne perełki, które stoją w cieniu „Samych swoich”?
A na koniec, prowokacyjne pytanie dla was, drodzy czytelnicy: Czy potrafilibyście, jak bohaterowie „Samych swoich”, przebaczyć i pojednać się z kimś, kto od lat jest waszym „wrogiem”? To chyba trudniejsze niż się wydaje, co?
No i tak oto dobrnęliśmy do końca tej recenzji! Mam nadzieję, że przynajmniej trochę zaraziłem was moim entuzjazmem do „Samych swoich”. A teraz lecę, bo mam ochotę na kolejny seans. Kto wie, może tym razem zauważę coś, co wcześniej mi umknęło? Bo to jest właśnie piękno w klasykach – za każdym razem odkrywasz w nich coś nowego!
